Isolator hay còn gọi là công tắc cách ly hoặc cầu dao cách ly. Đây là một thiết bị điện được sử dụng để cách ly một phần của mạch điện hoặc thiết bị ra khỏi nguồn điện chính một cách an toàn. Khi cần làm việc trên một phần mạch điện, người ta sẽ sử dụng Isolator để ngắt hoàn toàn kết nối phần mạch đó với nguồn điện, từ đó loại bỏ nguy cơ điện giật cho người thực hiện công việc.

Cấu tạo của isolator

Cầu dao cách ly isolator được cấu tạo bởi các bộ phận sau:  
- Vỏ: Thường làm từ nhựa hoặc kim loại  
- Bộ phận chuyển mạch bên trong: Gồm tiếp điểm, cơ cấu đóng cắt, cơ cấu lò xo khớp nối, chỉ thị trạng thái…  
Ngoài ra, còn có loại Isolator được thiết kế đặc biệt để lắp đặt bên trong tủ điện hoặc bảng điện, gắn trực tiếp lên thanh ray chuẩn DIN (DIN rail).

Phân loại isolator

Dựa vào cấu tạo

- Isolator 1 pha: Được thiết kế để cách ly một pha duy nhất trong hệ thống điện, dùng để đóng/mở dòng trung tính của máy biến áp (MBA) hoặc máy biến áp một pha.  
- Isolator 3 pha: Cách ly đồng thời ba pha trong hệ thống điện ba pha, sử dụng rộng rãi trong các trạm biến áp, đường dây truyền tải và phân phối điện.

Dựa vào thiết kế

- Loại không hộp: Thường được lắp đặt trên thanh DIN rail hoặc mặt tủ điện, có thể đi kèm với bộ KIT bao gồm tay vặn gắn tủ và thanh nối dài.  
- Loại có hộp: Thiết kế để lắp đặt phía trước tủ điện, giúp dễ dàng thao tác đóng/ngắt, vỏ hộp thường được làm từ vật liệu cách điện.

Chức năng của cầu dao cách ly isolator

Isolator tạo ra khoảng cách vật lý giữa các phần mang điện và phần không mang điện của mạch điện. Từ đó đảm bảo rằng khi tiến hành bảo trì, sửa chữa hoặc thay thế thiết bị, người vận hành sẽ không bị điện giật. Isolator chỉ được thiết kế để đóng cắt mạch điện khi không có dòng điện hoặc dòng điện rất nhỏ, giúp cô lập các phần của hệ thống để thực hiện công việc bảo trì mà không cần ngắt toàn bộ hệ thống.  
Khi dao cách ly được mở, người vận hành có thể nhìn thấy rõ khoảng cách cách ly, xác nhận rằng mạch điện đã được ngắt. Như vậy sẽ tăng độ an toàn so với các thiết bị đóng cắt khác mà trạng thái đóng cắt không thể nhìn thấy trực tiếp. 

Ứng dụng thực tế của cầu dao cách ly isolator

• Trong trạm biến áp và đường dây truyền tải: Isolator được sử dụng để cô lập máy biến áp, đoạn dây bị sự cố khỏi lưới điện khi cần bảo trì, sửa chữa hoặc thay thế.  
• Trong tủ điện phân phối: Giúp bảo vệ các thiết bị điện khỏi bị hỏng do quá tải hoặc ngắn mạch.  
• Trong công nghiệp: Cô lập các động cơ điện hay các phần của hệ thống điện trong nhà máy để thực hiện các công việc bảo trì mà không cần ngắt toàn hệ thống. 

Lưu ý khi lắp đặt và sử dụng isolator

Khi lắp đặt Isolator, cần đặc biệt chú ý đến các điểm sau để đảm bảo an toàn, hoạt động hiệu quả:  

• Lựa chọn đúng loại: Chọn isolator có thông số kỹ thuật (điện áp, dòng điện) phù hợp với yêu cầu của hệ thống.  
• Vị trí lắp đặt an toàn: Đảm bảo khoảng cách cách ly an toàn, độ cao phù hợp và dễ dàng tiếp cận để thao tác.  
• Tuân thủ hướng dẫn: Lắp đặt, vận hành thiết bị theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.  
• Kiểm tra trước khi sử dụng: Kiểm tra kỹ lưỡng tình trạng cơ khí và điện của isolator trước khi đưa vào vận hành.  
• An toàn điện: Tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn điện trong suốt quá trình lắp đặt, vận hành.